De onmogelijkheid van woorden

De Onmogelijkheid van Woorden: Non-Dualiteit en Taal

Non-dualiteit is een begrip dat zichzelf onmiddellijk tegenspreekt. Zodra we erover spreken, maken we een onderscheid: tussen spreker en luisteraar, tussen uitleg en ervaring, tussen concept en werkelijkheid. Maar non-dualiteit wijst juist op de afwezigheid van afscheiding, op eenheid die niet in woorden te vatten is.

Alles wat gezegd wordt over non-dualiteit is in feite niet waar. Niet omdat het fout is, maar omdat woorden per definitie een grens trekken. Ze scheppen een wereld van begrippen, terwijl non-dualiteit voorbij alle begrippen ligt. Elk woord dat gebruikt wordt, impliceert een 'dit' en daarmee ook een 'dat'. Maar als er alleen eenheid is, waar is ‘dat’ dan?

Dit is de paradox van spreken over eenheid: zodra we proberen het te benoemen, verliezen we het. Het is als proberen water in je handen vast te houden; hoe strakker je grijpt, hoe sneller het wegglipt. Daarom wijzen tradities als Advaita Vedanta en zen-boeddhisme vaak naar stilte als de meest ware expressie van non-dualiteit. Maar zelfs die stilte kan een concept worden.

Toch voelen we de drang om te delen, om naar iets te wijzen wat eigenlijk niet aangewezen kan worden. Niet om het te begrijpen, maar om te herkennen wat altijd al aanwezig is. Misschien is dat de essentie: niet proberen het te bevatten, maar het simpelweg laten zijn. Zonder woorden, zonder gedachten, zonder afscheiding.

Wat blijft er over als alle concepten wegvallen? Misschien hoef je daar geen antwoord op te geven. Misschien is het antwoord er al. 

Een boeiende filosofische en boeiende  dialoog met Michael Jacobs over dit onderwerp.