Laat de doden hun doden begraven — een andere kijk op Dodenherdenking

Een andere kijk op Dodenherdenking in het licht van waarheid
Elk jaar op 4 mei herdenken we de doden. Twee minuten stilte voor hen die vielen. We staan stil bij verlies, bij leed, bij oorlog. Maar hoe ver reikt onze herdenking werkelijk? Helpt het ons ontwaken, of houdt het ons gevangen in een verhaal dat steeds opnieuw verteld wordt?
Jezus zegt in het evangelie:

“Volg Mij, en laat de doden hun doden begraven.”
(Mat. 8:22 / Luc. 9:60)
Een harde uitspraak? Misschien. Maar alleen als we het letterlijk nemen. In spirituele zin is het een uitnodiging. Een oproep om los te komen van het verleden — niet uit onverschilligheid, maar uit liefde voor het Leven.

Wat bedoelt Jezus met ‘de doden’?

In Een Cursus in Wonderen betekent dood iets anders dan het einde van een lichaam. De dood is het symbool van afgescheidenheid. Wie leeft in angst, schuld of identificatie met het lichaam, leeft in een droom van dood — ook al functioneert het lichaam nog.

“De dood is de centrale droom waaruit alle illusies voortkomen.”
(T31.IV.4:3)

Als Jezus zegt “Laat de doden hun doden begraven”, dan doelt Hij op hen die vastzitten in het denken van deze wereld. Hij nodigt uit om Hem te volgen — niet naar de hemel ná de dood, maar naar de waarheid nú.

Herdenken als ritueel van gehechtheid

Vanuit dit licht wordt Dodenherdenking een moment van reflectie. Maar de vraag is: wáár reflecteren we op?

Wanneer we blijven herhalen wie ons aangedaan heeft, wie ‘helden’ waren en wie ‘vijanden’, houden we het verhaal van afgescheidenheid in stand. We herdenken dan niet om te helen, maar om te bevestigen: wij zijn anders dan zij.

Het ego gebruikt herdenking om het verleden levend te houden, als rechtvaardiging voor wie wij nu denken te zijn. De werkelijke vraag is: worden we er wakkerder van? Of juist meer gebonden?

Het Hegeliaanse effect: hoe oorlog gemaakt wordt
Hier komt het Hegeliaanse principe in beeld:
These – Antithese – Synthese.

Oftewel: creëer een probleem, lok een voorspelbare reactie uit, en bied vervolgens de ‘oplossing’ die je al klaar had liggen.

In het kader van oorlog werkt dit als volgt:

1. These: Er ontstaat een (gecreëerd of uitvergroot) conflict.
2. Antithese: De bevolking reageert met angst, woede of nationalisme.
3. Synthese: De staat (of elite) biedt de ‘oplossing’ aan: militaire actie, meer controle, meer budget voor defensie.

Oorlog wordt zo niet alleen gevoed door wapens, maar vooral door verhalen. Narratieven. Symbolen. Rituelen. En juist daarin speelt Dodenherdenking een subtiele rol: het bevestigt dat oorlog ‘nodig was’. Dat we moeten blijven verdedigen. Dat er altijd een vijand is.

De rol van de elite in het spel van oorlog en vrede
De mondiale wapenindustrie is een miljardenbusiness. Vrede verkoopt niet. Angst wel. En zolang wij via herdenkingen, films, nieuws en onderwijs het narratief van goed tegen kwaad blijven voeden, blijft er draagvlak voor militaire macht.

De elite heeft dus geen belang bij werkelijke vergeving of innerlijke ontwaking. Zolang wij blijven herdenken zonder werkelijk te herinneren wie we zijn, blijven we beschikbaar als pion in een groter machtsspel.

Een andere herdenking: niet achterom, maar naar binnen

Werkelijke herdenking is geen ritueel van verdriet, maar een daad van herinnering:
Wie ben ik? Waar ben ik bang voor? Waar geloof ik nog in strijd?

“Vergeving is het enige pad dat leidt tot vrede.”

(W-pI.200.3:3)

Als we werkelijk zouden stilstaan bij het lijden van oorlog, zouden we niet blijven hangen in slachtofferschap, maar zouden we de cirkel willen doorbreken. Niet door nog harder te herdenken, maar door bewust te vergeven — niet als morele daad, maar als innerlijke keuze voor vrede.

Volg Mij – en leef

Jezus zegt: “Volg Mij.”

Dat is geen religieuze verplichting. Het is een spirituele keuze. Een weigering om nog langer in angst te investeren.

Om niet langer het verleden te laten bepalen wat we nu zien.
Het vraagt moed om het verhaal los te laten. Om niet automatisch mee te gaan in nationale rituelen, hoe heilig ze ook lijken. Maar in die loslating schuilt bevrijding.

Want wie de doden laat rusten, kan zelf eindelijk gaan leven.

Laat de doden hun doden begraven. Volg Mij. Kies voor leven.
​
En dát is misschien wel de krachtigste vorm van herdenking die er bestaat.