Zelfstandig denken is een hulpmiddel

De Cultus van Zelfstandig Denken
De term cult roept vaak beelden op van geheimzinnige groeperingen, charismatische leiders en een blindelings volgzame gemeenschap. Maar wat als er een ‘cultus’ bestond die je niet indoctrineert, maar je juist leert om zélf te denken?

De afbeelding hierboven speelt met dit idee: “Yea, I’m in a cult. We brainwash people to think for themselves.” Een ironische twist op het concept van hersenspoeling—want in plaats van gedachteloos volgen, wordt hier zelfstandigheid aangemoedigd.

Hersenspoeling of Bevrijding?
Traditionele culturen, religies en systemen hebben vaak structuren waarin denken binnen bepaalde kaders blijft. Kritisch nadenken kan als bedreigend worden gezien, omdat het de bestaande orde in twijfel trekt. Maar de paradox is dat juist vrijheid om te denken en te kiezen de grootste kracht is die een mens kan bezitten.

Wat betekent het dan om gebrainwasht te worden om zelfstandig te denken? Het impliceert dat men actief wordt aangemoedigd om eigen waarheden te onderzoeken, bestaande overtuigingen te bevragen en vooral: niet blindelings iets aan te nemen.

Maar hier is de echte mindfuck: zelfstandig denken is slechts een tussenstap.

Ieder Verhaal is een Mindfuck
Welk verhaal je ook gelooft, het is altijd een mindfuck. Ieder narratief, iedere overtuiging, iedere waarheid die we aannemen, is een constructie. Een filter dat bepaalt hoe we de wereld zien.
Denk aan religies, filosofieën, wetenschappelijke modellen—zelfs je persoonlijke geschiedenis. Elk verhaal dat we onszelf vertellen over wie we zijn en hoe de wereld in elkaar zit, is een interpretatie, een perspectief. En het interessante is: we geloven die verhalen alsof ze objectief waar zijn.

Maar wat als we dieper kijken?
Wat als we erkennen dat onze verhalen niet de werkelijkheid zijn, maar slechts een lens waardoor we de werkelijkheid bekijken? Wat als we ons realiseren dat ieder idee dat we aannemen, ons brein op een bepaalde manier hackt—en dat we dit proces zelf kunnen sturen?

De Mind als Hulpmiddel, Niet als Leider
En hier komt het essentiële inzicht: de mind is slechts een hulpmiddel. Het is een prachtig instrument om bewust te worden, maar het is niet de bron van waarheid.

De echte leiding komt van iets anders. Iets wat voorbij woorden en concepten gaat. Kennis.
Niet kennis als verzameling feiten, maar Kennis in de diepere zin van het woord. Het innerlijke weten dat niet afhankelijk is van verhalen, overtuigingen of rationele redenering. Kennis is er altijd, stil, helder, en niet te beïnvloeden door de eindeloze gedachtenstromen van de mind.

Wanneer we ons laten leiden door Kennis, gebruiken we de mind niet om vast te houden aan concepten, maar om ze te doorzien. We laten de verhalen los en ervaren de realiteit zoals die is—zonder filter.

De Vrijheid om Werkelijk te Zien
Echt zelfstandig denken betekent niet simpelweg een ander verhaal kiezen om in te geloven. Het betekent zien dát het een verhaal is. Het betekent begrijpen dat iedere waarheid slechts een concept is dat we op de werkelijkheid plakken.

En als we dát doorzien, komt de echte bevrijding.

Dan hoeft de mind niet meer alles te analyseren, te controleren of te begrijpen. Dan kan hij zijn ware rol innemen: een hulpmiddel om ons bewust te worden, niet de meester die bepaalt wat waar is.
Dan hoeven we niet langer gebrainwasht te worden om zelfstandig te denken—want dan weten we dat het denken zelf slechts een tijdelijk gereedschap is.
​
Misschien is dat de enige ‘mindfuck’ die de moeite waard is.