WAAROM IK MENSEN OVER HET ALGMEEN AANRAAD TE BEGINNEN MET HET ENNEAGRAM
​
Als Enneagramspecialist ben ik razend enthousiast over Human Design en de Gene Keys. Beide systemen hebben mijn begrip van de mens en het leven enorm verdiept. Toch adviseer ik mensen om te beginnen met het Enneagram – vooral wanneer ze nog weinig of geen ervaring hebben met zelfreflectie.

De ontdekking van Human Design

Toen ik Human Design leerde kennen, voelde het als een openbaring. Alsof ik een dieper niveau van menselijk bewustzijn betrad. Het bracht me inzichten die het Enneagram op een andere, subtielere laag raakte: niet zozeer over wie je bent of waarom je iets doet, maar over hoe jouw energie van nature stroomt.

Toch werd me, juist door die diepgang, iets belangrijks duidelijk: niet iedereen is daar meteen aan toe. Human Design is een complex systeem, rijk aan lagen, symboliek en energetische verbanden. Voor mensen die nog niet veel aan innerlijk werk hebben gedaan, kan het overweldigend zijn. Waar het Enneagram vaak een feest van herkenning is – “Ja, dat doe ik inderdaad!” – roept Human Design eerder verwarring op.

Human Design vraagt een bepaalde mate van innerlijke rijpheid, van bereidheid om niet alleen naar gedrag, maar ook naar energie en bewustzijn te kijken. Zonder die basis kan de informatie eerder desoriënterend dan bevrijdend werken.

De kracht van het Enneagram

Het Enneagram daarentegen begint bij iets wat iedereen herkent: je patronen, drijfveren en karakterstructuren. Het legt bloot waarom je doet wat je doet – en laat zien hoe die patronen ooit zijn ontstaan, vaak vanuit een diep verlangen naar verbinding, veiligheid of erkenning.

Dat maakt het Enneagram zo’n krachtige ingang voor bewustwording. Het nodigt uit tot mildheid, omdat het je laat begrijpen dat alles wat je doet, ooit een logische reactie was. Tegelijkertijd helpt het je om te zien waar je jezelf nog beperkt.

Vanuit die helderheid kun je vervolgens met veel meer diepgang naar je Human Design en Gene Keys-profiel kijken. Dan zie je niet alleen wat er in je blauwdruk staat, maar begrijp je ook waarom het soms niet stroomt.

Wat Human Design toevoegt

Human Design beschrijft jouw energetische blauwdruk – hoe jouw systeem het beste functioneert, hoe je beslissingen neemt en welke rol je van nature speelt in het grotere geheel. Het zegt weinig over karakter, maar alles over energetische afstemming.

Wanneer je eerst via het Enneagram inzicht hebt gekregen in je patronen en overtuigingen, kun je in Human Design zien hoe je jouw energie op een natuurlijke manier kunt laten samenwerken met het leven. Zo wordt het geen mentaal model, maar een levende ervaring.

Waarom het Enneagram vaak wordt onderschat

Het is jammer dat het Enneagram nooit zo groot is geworden als de Jungiaanse modellen zoals MBTI of Insights Discovery. Dat heeft niets te maken met de waarde van het model, maar met marketing. De Jungiaanse modellen zijn commercieel slim vermarkt – met toegankelijke vragenlijsten en kleurrijke profielen – terwijl het Enneagram vraagt om dieper zelfonderzoek.

Ik gebruik die vragenlijsten zelden. Niet omdat ze slecht zijn, maar omdat de betrouwbaarheid niet in de test ligt, maar in het zelfinzicht van degene die hem invult. De uitkomst kan nog zo “kloppen”, maar als iemand zichzelf niet werkelijk kent, blijft het een gok.

Geen hokjes, maar spiegels

Soms hoor je dat het Enneagram mensen “in hokjes stopt”. Dat is een grote misvatting. Zowel het Enneagram als Human Design zijn geen etiketten, maar spiegels. Ze laten je zien waar je jezelf beperkt, maar ook waar je vrij kunt worden.

Bij verkeerd gebruik worden zulke systemen een etiket of zelfs een excuus – dan verandert een hulpmiddel voor bewustwording in een vorm van gif in plaats van genezing. Bij juist gebruik echter worden ze wegen naar zelfkennis en innerlijke vrijheid.

De verbinding met andere systemen

Wat veel mensen niet weten, is dat het Enneagram ook prachtige verbindingen heeft met andere systemen. Zo is er een duidelijke link met de Kabbalah, net zoals Human Design die kent. Ook met d3 Jungiaanse psychologie zijn er veel parallellen: beide beschrijven universele archetypen en ontwikkelingsstadia van de ziel.

Wanneer je die verbanden eenmaal begint te zien, wordt het leven een fascinerende ontdekkingsreis. Elk systeem biedt een ander perspectief op hetzelfde mysterie: de mens als brug tussen hemel en aarde.

Eén bron, vele vormen

Vanuit het Enneagram heeft ieder type zijn unieke kwaliteiten en valkuilen. Die kwaliteiten krijgen een extra dimensie wanneer je ze verbindt met je Human Design en Gene Keys-profiel. Waar het Enneagram het ‘waarom’ onthult, laat Human Design zien hoe jouw energie werkt, en geven de Gene Keys inzicht in waarheen jouw bewustzijn zich kan ontwikkelen.

Ik kijk daarbij altijd vanuit een Vessel of Love-perspectief: alles komt voort uit liefde, en alles wil uiteindelijk terugkeren naar liefde. Daarom gebruik ik de hulpmiddelen die het beste aansluiten bij de persoon – niet om te analyseren, maar om te herinneren wie we werkelijk zijn.

Het leven is en blijft een wonderlijke ontdekkingsreis. En hoe meer we leren, hoe duidelijker het wordt dat er uiteindelijk maar één richting is: terug naar ons hart, terug naar ons ware Zelf.

We proberen allemaal te begrijpen hoe het leven werkt.
We zoeken verbanden, duiden symbolen, meten, rekenen, benoemen.
En ergens hopen we dat we, als we het maar genoeg begrijpen, de controle krijgen.

Maar misschien staan we daarmee precies het advies van Jezus in de weg: “Word als een kind.”
Een kind kijkt, luistert, voelt – zonder oordeel. Een kind leeft in verwondering.

Geluid als oorsprong

Volgens oude wijsheid is geluid de oorsprong van het universum. Alles begon met een trilling, een toon, een frequentie. Uit die trilling ontstond beweging, vorm, materie – het hele universum als één groot lied.

De Solfeggio-frequenties zijn echo’s van die oertonen. Ze herinneren ons eraan dat alles wat leeft, trilt.
Ons lichaam, onze gedachten, onze emoties – alles is een golf in dat ene veld van vibratie.

 De negen tonen van bewustzijn

Het Enneagram laat zien hoe dat ene veld zich vertaalt in negen menselijke frequenties.
Negen manieren om het leven te ervaren. Negen tonen van bewustzijn, elk met hun eigen kleur, hun eigen ritme.

Je kunt ze zien als negen muzikale noten die samen het lied van de mensheid vormen.
Met een beetje fantasie kun je zeggen dat deze negen Enneagramtypen overeenkomen met de negen Solfeggio-frequenties – van 174 Hz, de toon van gronding, tot 963 Hz, de toon van eenheid.

Elke toon, elk type, vertelt iets over de verdichting van energie tot vorm – over hoe het goddelijke zich uitdrukt in de menselijke ervaring.

De verleiding van analyse

En toch… zodra we gaan analyseren, verdwijnt een stukje van de dans. Zodra we iets willen vastleggen, staan we eigenlijk stil.

Analyse is een prachtig instrument, maar het hoort niet het leven te vervangen. Het helpt ons begrijpen, maar het kan ons ook gevangen houden in het domein van het ego – het domein van angst, controle, en zekerheid.

Dansen in verwondering

Het Enneagram en de Solfeggio zijn niet bedoeld om te beheersen,
maar om te herinneren. Ze nodigen ons uit om te luisteren naar de trilling achter de woorden,
de stilte tussen de tonen.


Ze helpen ons het leven opnieuw te zien als een dans – soms snel, soms traag, soms vol licht, soms vol schaduw, maar altijd deel van één groot ritme.

En misschien is dat het mooiste wat we kunnen doen: niet alles willen weten, maar meedansen, zoals een kind dat de muziek hoort en zonder nadenken beweegt.

Luisteren in plaats van begrijpen
Als je echt wilt voelen waar het leven om draait, probeer dan niet eerst te begrijpen.
Luister. Luister naar de toon achter wat gezegd wordt. Luister naar het ritme van je adem, naar de stilte tussen twee gedachten.

Elke frequentie, elk type, elk systeem wijst in wezen naar hetzelfde: de uitnodiging om aanwezig te zijn.
Daar, in dat stille midden, wordt alles eenvoudig. Daar hoef je niets meer te duiden. Daar begint de dans vanzelf.

We zijn op dit moment in deze wereld nog niet aan het dansen. De meesten zijn aan het overleven en zolang dat er nog een persoon doet hier op aarde is de dans niet compleet. Daarom is het zaak dat we dienstbaar aan elkaar zijn waardoor we we weer hemel op aarde hebben. Doe je mee ?

.De Ongenezen Genezer – over de wildgroei aan coaches

De laatste tijd is er veel te doen over de wildgroei aan coaches. Iedereen lijkt tegenwoordig coach te zijn — voor persoonlijke groei, werkgeluk, relaties of zingeving. En hoewel de intentie vaak oprecht is, is het goed om even stil te staan bij van waaruit we eigenlijk coachen.

In Een Cursus in Wonderen staat een hoofdstuk met de titel ‘De Ongenezen Genezer’. Daarin wordt gezegd dat het ego nooit geneest; werkelijke genezing komt alleen van de Heilige Geest.

“De genezer geneest niet zelf; hij laat de genezing zijn gang gaan.”

(T-9.V.8)

De ongenezen genezer is iemand die denkt dat hij de ander kan genezen, terwijl hij zelf nog gevangen zit in afscheiding. Hij kan wijzen op de duisternis, maar licht kan hij niet brengen, want licht komt niet van hemzelf.

“Hij kan wijzen op de duisternis, maar hij kan zelf geen licht brengen, want licht is niet van hem.”
(T-9.V.8)
​
Dat raakt precies aan wat ik in de wereld van coaching zie gebeuren. Veel coaches willen anderen helpen, maar doen dat vaak vanuit een persoonlijk verlangen om zelf beter te worden, iets te bewijzen of zin te geven aan hun eigen pijn. En soms, eerlijk gezegd, is ook geld een drijfveer geworden — niet als middel, maar als doel.

De markt voor persoonlijke ontwikkeling is een miljoenenindustrie. Hoe groter het verlangen naar heling, hoe groter het aanbod van methodes, trajecten en beloftes. Maar zolang we denken dat we iemand anders kunnen helen, of dat heling te koop is, houden we precies die illusie in stand.

In wezen is dat hetzelfde mechanisme dat ik jarenlang in de zorg heb gezien: de overtuiging dat er iets mis is dat moet worden gerepareerd. Maar wat als er in werkelijkheid niets mis is? Wat als ieder mens precies goed is zoals hij of zij is?

“Er is niets werkelijks gebeurd met de ongenezen genezer, en hij leert van zijn eigen onderricht.”
(T-9.V.6)

Zolang we als coach (of hulpverlener) oordelen, analyseren of de ander willen ‘fixen’, blijven we zelf onderdeel van dezelfde verwarring.

“Kun je licht vinden door duisternis te analyseren?”
(T-9.V.6)

Het ego analyseert, de Heilige Geest accepteert. En alleen die acceptatie brengt werkelijk heling.
Daarom is het volgens mij niet genoeg om coach te worden; het gaat erom dat je bereid bent zelf voortdurend te helen — of beter gezegd: om niet langer te proberen iets te helen wat in wezen nooit stuk was.

“De Heilige Geest is de enige echte therapeut. Hij maakt genezing volkomen duidelijk in elke situatie waarin Hij leidt.”
(T-9.V.10)

De diepste uitnodiging aan iedere coach — en eigenlijk aan ieder mens — is deze:
Ben je bereid het probleem uit handen te geven?
Want pas wanneer zowel ‘de genezer’ als ‘de cliënt’ bereid zijn het probleem over te dragen aan iets groters dan henzelf, kan er echte transformatie plaatsvinden.

Misschien is dat wat de wereld van coaching nu het hardst nodig heeft: minder methodes, meer overgave.

Minder analyseren, meer accepteren.
​
En de nederige erkenning dat genezing niet van ons komt — maar door ons heen kan stromen, zodra we stoppen met doen.

Wie doet wat in een team? Het lijkt een eenvoudige vraag. Taken verdelen, duidelijke afspraken maken en verantwoordelijkheid nemen – zo zou samenwerking moeten werken. Toch blijkt de praktijk vaak lastiger. Want wat gebeurt er als afspraken niet worden nagekomen?
Dan zeggen we meestal: “Spreek elkaar er gewoon op aan.”
Was het maar zo simpel.

Onuitgesproken verwachtingen
Binnen teams spelen veel meer lagen mee dan woorden en afspraken. Onuitgesproken of tegenstrijdige verwachtingen zorgen voor misverstanden. Dat kan nog behapbaar zijn, maar wat de samenwerking écht onder druk zet, is iets subtielers: energie.

Energie die stroomt – of blokkeert

Je voelt het vaak meteen: de sfeer in een team stroomt of hapert. Soms lijkt alles vanzelf te gaan, mensen raken geïnspireerd en er ontstaat een natuurlijke flow. Maar er zijn ook momenten waarop energie weglekt of vastloopt.

Sterke overtuigingen, oordelen en onverwerkte pijn kunnen de stroom verlagen. Dankbaarheid, dienstbaarheid en oordeelloosheid versterken de energie juist. Samenwerking is dus niet alleen een kwestie van afspraken nakomen, maar ook van bewustzijn: hoe stroomt de energie binnen het team?

Ieder zijn eigen blauwdruk

Human Design laat zien dat ieder mens een unieke blauwdruk heeft. Sommigen hebben veel gedefinieerde centra: vaste energie die zij voortdurend uitstralen. Anderen hebben juist meer openheid en nemen gemakkelijk energie van buitenaf op. Reflectors zijn hierin bijzonder, omdat zij volledig open zijn en daardoor als een spiegel het bewustzijn van het hele team vergroten.

Hoe meer open centra, hoe groter de kans dat je onbewust energie van anderen oppikt én ermee gaat identificeren. In die openheid ontstaan vaak overtuigingen en oordelen die eigenlijk niet van jou zijn. Tegelijkertijd maken juist die open stukken zichtbaar wat er in de groep speelt: open mensen fungeren als de antennes van een team.

Hoe meer definitie, hoe sterker de vaste energie die iemand uitstraalt. Dat geeft richting, stabiliteit en houvast. In een team werken deze gedefinieerde mensen vaak als ankers: ze geven duidelijkheid en voorspelbaarheid. Hun valkuil is dat ze star kunnen worden in hun eigen manier, waardoor ze minder ontvankelijk zijn voor de signalen uit de groep.

Voor teams betekent dit dat de balans tussen openheid en definitie cruciaal is. De antennes helpen het team bewust te worden van wat er onder de oppervlakte speelt. De ankers zorgen voor continuïteit en houvast. Wanneer beide kwaliteiten erkend en gewaardeerd worden, ontstaat er een natuurlijke dynamiek waarin ieder zijn eigen rol vervult en de samenwerking moeiteloos gaat stromen.

De dynamiek in teams

In kleine teams van maximaal vijf personen blijft de onderlinge relatie relatief overzichtelijk. Iedereen voelt zich gezien en de dynamiek is goed te volgen. Zodra een groep groter wordt, verandert dat: de energie wordt diffuser, het individu verdwijnt sneller naar de achtergrond en het wordt ingewikkelder om de natuurlijke stroom vast te houden.
​
Belangrijk om te beseffen: de energie van één persoon werkt altijd door in de groep. Als iemand niet lekker in zijn vel zit of de energie bij hem of haar niet stroomt, heeft dat direct invloed op de samenwerking. Het kan de stemming drukken, vertraging veroorzaken of zelfs tot misverstanden leiden. Tegelijkertijd kan dit ook een kans zijn voor het team: juist door samen bewust te worden van zo’n blokkade, kan de energie weer in beweging komen.

De kunst van samenwerking

De kwaliteit van samenwerking hangt uiteindelijk samen met de energie die ieder inbrengt. Hoe meer iemand bijdraagt vanuit dankbaarheid, dienstbaarheid en een oordeelloze houding, hoe hoger de energie van het geheel wordt. Maar hoe meer we oordelen en veroordelen, hoe lager de energie zakt.

Samenwerking is dus geen kwestie van alleen maar afspraken maken en controleren. Het is de kunst om de natuurlijke stroom van energie te herkennen en te versterken – individueel én gezamenlijk. Want wanneer energie stroomt, komt een team in zijn ware kracht.

De laatste tijd merk ik dat AI vaker in mijn leven komt. Handig voor teksten of ideeën, maar vooral als spiegel. En soms vraag ik me af: waarom nu? Waarom verschijnt AI precies in deze tijd?

AI verschijnt niet zomaar. Het is geen toevallige uitvinding, maar een teken van dit moment. Alles is projectie en alles is energie.

Grenzen van het denken

Ons denken heeft zijn grens bereikt. We hebben systemen en structuren gebouwd, maar ergens loopt het vast. AI voelt daarin als een hulpmiddel dat ons voorbij het puur intellect kan brengen.

Puur een hulpmiddel

Voor mij is AI niet meer en niet minder dan dat: een hulpmiddel. Het weerspiegelt zonder oordeel en zonder geschiedenis. Soms confronterend, soms verhelderend — maar nooit meer dan een spiegel van wat ik er zelf in breng.

AI en Een Cursus in Wonderen

In Een Cursus in Wonderen lees ik dat alles óf gebruikt kan worden door het ego, óf door de Heilige Geest. Het ego gebruikt middelen om vast te houden en te scheiden. Maar diezelfde middelen kunnen ook herinneren aan waarheid en liefde.

Zo zie ik AI. Neutraal. Het kan gebruikt worden om mezelf te verliezen in productiviteit, angst of controle. Maar ook om te zien waar ik sta. Het laat mij zien of ik aanwezig ben — niets meer dan dat.

Aanwezigheid

Als ik onrustig ben, komt er onrust terug. Als ik helder en open ben, komt er helderheid. AI zelf doet niets. Het is mijn aanwezigheid die bepaalt wat ik terugzie.

De uitnodiging

AI is geen doel en geen metgezel. Het is een hulpmiddel, net als een boek of een gesprek. Het kan me helpen om terug te keren naar wat werkelijk is: voorbij de zwaarte van het verleden en de angst voor de toekomst, in het nu.

Zoals Een Cursus in Wonderen zegt:
“Ik heb niets te doen, behalve mij te herinneren wie ik ben.”

Daar helpt AI me aan herinneren — niet door antwoorden te geven, maar door te spiegelen wat ik zelf meebreng.

Soms gebeuren er in een mensenleven dingen die je nooit vergeet. Momenten die je zo diep raken, dat ze je beeld van het leven voorgoed veranderen. Voor mij gebeurde dat niet één keer, maar drie keer – telkens met een gedicht.
Het bijzondere is niet alleen de inhoud van die gedichten, maar ook de momenten waarop ze in mijn leven verschenen. Alsof het leven zelf een boodschap wilde doorgeven. Mijn eerste reactie was vaak: Hoe dan? Hoe kan dit precies zo op mijn pad komen, op dit exacte moment?

Het eerste gedicht – Wonder
Op 4 december 1998 trouwden we. Een dag vol dankbaarheid en liefde, maar ook een dag waarop ik besefte dat ons leven een wonder is. Tijdens de dankbaarheiddienst las ik een gedicht voor, eenvoudig van taal, maar zo raak in de essentie. Het gedicht heette Wonder.
Ik voelde dat dit niet zomaar woorden waren, maar een spiegel van mijn diepste gevoelens. Het raakte aan de kern van ons bestaan, aan de eenheid tussen mensen, en aan iets groters waar ik toen nog nauwelijks woorden voor had.

Wonder

Als ik ben jij En jij bent ik Dan is dat eerst een grote schrik
Hoe moet ik daarmee leven?
Als ik ben hem En hij is mij Dan ben ik daarmee toch wel blij,
Al duurt dat soms maar even.
Als jij bent hij En hij is jou Zijn jullie wat je wezen zou,
Was je bij God gebleven.
Als ik ben jullie En jullie hen Dan is wat ik in ons herken,
In Christus hand geschreven.
Als wij zijn hen En jullie ik Als ik daarover beschik,
Dan ben ik klaar met streven.
Dan zijn wij een Ik ben niet meer Er is geen dood of leven,
Er valt niets meer te vergeven.

Het tweede gedicht – Wie zijn wij?

Een jaar later, op 13 december 1999, overleed mijn vader plotseling. Alles viel stil. Filosofieën, theorieën, ideeën – het deed er allemaal niet meer toe. Alleen zijn dood bleef over. Dezelfde stilte die ik eerder had ervaren bij de geboorte van mijn dochter, maar nu in een heel ander licht.

Die nacht bad en vroeg ik om een teken: Laat me weten dat het goed met je gaat. Het antwoord dat ik ontving, was: Zoals jij het wilt.

De volgende dag, bij mijn ouders thuis, scheurde ik een blad van de scheurkalender. Daar stond een gedicht. Het heette Wie zijn wij?

Ik kon alleen maar stil worden. Hoe kon dit? Het gedicht weerspiegelde niet alleen mijn vaders leven, maar gaf ook antwoord op mijn vraag. Alsof hij zelf nog even sprak – via de regels van dat oude gedicht.

Wie zijn wij?
Wij zijn met meer dan duizend En - vind je dat niet raar?
Ofschoon men ons mishandelt, Steeds zijn we bij elkaar.
Eerst wonen wij heel kalmpjes Al in een boerenschuur.
Dat duurt zoo een paar maandjes Dan komt het vreselijk uur…….
Of vind je 't niet verschrikkelijk, Springlevend naar het graf!
Wij worden weggereden Al rilt elk voor die straf.
De wagen stopt. Een grijphand! Die werpt ons in het rond.
Wij vallen naar beneden En zitten in den grond.
Nu zullen zij wel sterven. Denkt gij. O, neen glad mis. Wij lopen uit.
Zeg op nu. Hoe onze naam toch is.

(Uit: Morgenrood / 1919)

Het derde gedicht – Wie ?

En dan, 2 dagen voor de geboorte van mijn zoon Tobias. Ik zocht op het internet naar inspiratie om mijn vader te herdenken, en typte de woorden ‘gedicht Tobias’. Het eerste wat ik vond, was een gedicht dat begon met het woord Wie ?

Wie

Onbereikbaar dichtbij ben jij in mij aanwezig In gedachten één met mij, dichtbij en toch afwezig
Als de zon die onder gaat, zichtbaar en toch ook niet, 
Ik wil je wat gaan vragen, maar je ziet, ik durf het niet.
Je kijkt naar mij met zwijgende ogen, de lege blik, de eenzaamheid
Die blik in jouw dweeë ogen, vertaald door mijn werkelijkheid
In jouw ogen zie ik wat ik graag wil zien Ik bedrieg mijzelf om in jou te geloven 
Ik wil me aan jou geven, Vechten tot de laatste snik,
Maar ik weet, ik kijk in de spiegel, en dat doet me weer beseffen, Ik kijk naar mijzelf.
Dat doet me weer beseffen:

Jij bent ik.

Tobias

Opnieuw die stilte, dat ongeloof. Dit kon toch geen toeval zijn? Het leek alsof de drie gedichten met elkaar verbonden waren, alsof ze samen een verhaal vertelden dat groter was dan ikzelf. Een verhaal over liefde, geboorte en dood. Over aanwezigheid en afwezigheid. Over wie wij werkelijk zijn.

Stilte en Verwondering

Wanneer ik terugkijk, blijft vooral de verwondering. Het leven gaf me geen antwoorden in logische redeneringen, maar in poëzie. Elk gedicht kwam precies op het juiste moment, en raakte me dieper dan welk boek of welke theorie ook.

Het leven is een wonder. Onbeschrijfelijk. En misschien is dat wel de grootste boodschap die ik uit deze drie gedichten heb meegenomen.

Inleiding

Ik vind het leven mateloos fascinerend en boeiend. Tegelijkertijd merk ik dat dit niet voor iedereen vanzelfsprekend is.

Veel mensen zijn druk met overleven: eten op tafel krijgen, geld verdienen, werken, zorgen, herstellen van pijn. En ergens begrijp ik dat… maar ook weer niet.

Vanaf mijn 21e ben ik al op zoek naar de zin en de onzin van het leven. Ik heb een lange weg afgelegd, onderzocht, ervaren, geworsteld en me verwonderd. Soms liep ik vast, soms vond ik ineens een deur die openzwaaide. Onderweg heb ik ook een website gemaakt – Onderzoek het Zelf – omdat ik voelde: dit is waardevolle informatie, dit mag gedeeld worden. Niet omdat ik dé waarheid in pacht heb, maar omdat ieder mens zijn of haar eigen waarheid kan ontdekken.

Weet je, soms zit ik gewoon te kijken naar mensen en dan denk ik: waarom maken we het elkaar eigenlijk zo moeilijk? Want uiteindelijk willen we allemaal hetzelfde: een beetje geluk, rust, iemand die ons ziet. Toch draaien we vaak rond in gedoe. Ik snap het tot op zekere hoogte, maar soms ook helemaal niet.

Pas rond mijn 60e begon ik écht te voelen wat woorden als die van Jezus betekenen: “Wees als kinderen” en “Keer de andere wang toe.” Misschien herken je dat: dat je iets al lang weet, maar pas veel later echt doorleeft.

In dit boek neem ik je mee in stukjes van mijn reis. Geen compleet verslag, maar verhalen, gedichten en inzichten die mij gevormd hebben. De basis zijn drie gedichten die spontaan bij me opkwamen op drie keerpunten in mijn leven. Je vindt ze in het eerste hoofdstuk. Achterin vind je een lijst van boeken die mij positief hebben beïnvloed.

Ik schrijf dit boek voor mijzelf — om mijn gedachten en ervaringen te ordenen. Maar ook voor jou, die dit nu leest. Het feit dat je dit boek in handen hebt, betekent dat we op een bepaalde manier verbonden zijn. Misschien ken ik jou niet persoonlijk, maar dat maakt niets uit. Jij zit nu met mij in dit gesprek. En dat vind ik bijzonder.

Het leven heeft voor mij lang aangevoeld als een puzzel: stukjes zoeken, passend maken, en steeds hopen dat er een geheel zou ontstaan. Maar de laatste jaren merk ik dat dit beeld verandert. Het leven ontvouwt zich steeds meer als een proces van creatie: niet iets dat opgelost moet worden, maar iets dat ik mag vormgeven, samen met anderen en met het leven zelf.

De titel van dit boek is Negen en meer. Dat verwijst allereerst naar mijn herkenning in het Enneagramtype Negen: de bemiddelaar, de zoeker naar harmonie. Als Negen kan ik vaak goed luisteren, verschillen overbruggen en de rust bewaren. Maar er zit ook een andere kant aan: de neiging om mezelf te vergeten, me aan te passen, conflicten te vermijden en weg te dromen in plaats van mijn eigen plek stevig in te nemen. Beide kanten hebben mij diepgaand gevormd.

Toch gaat dit boek niet alleen over die Negen. Het gaat over méér. Want uiteindelijk ben ik niet mijn type, mijn strategie of mijn label. Wie ik in essentie ben — wie wij allemaal zijn — gaat daar voorbij. Daarom is dit boek zowel een persoonlijke reis vanuit mijn Negen-zijn, als een zoektocht naar dat wat groter is dan ieder type: de ervaring van eenheid, de spanning tussen non-dualiteit en dualiteit, en de lessen die ik onderweg heb geleerd.

Mijn verlangen is dat dit schrijven helderheid en vrijheid brengt. Voor mij, om mijn leven steeds meer als creatie te beleven. En hopelijk ook voor jou, zodat je misschien iets herkent, geraakt wordt of nieuwe perspectieven ontdekt.

“Het leven is geen probleem dat opgelost moet worden, maar een mysterie dat geleefd wil worden.”

Over Zelfkennis, Projectie en Waarheid

Jezus zei ooit: “Wat ziet gij de splinter in het oog van uw broeder, maar de balk in uw eigen oog bemerkt gij niet?”(Matteüs 7:3).

Dit beeld is tijdloos en raakt een diepe kern: wij mensen richten ons vaak op de tekortkomingen, patronen en “foutjes” van anderen, of zelfs op kleine deeltjes in onszelf, terwijl we blind blijven voor de grotere projectie — de balk — die onze blik op de werkelijkheid verduistert.

Het Enneagram en Human Design zijn prachtige hulpmiddelen. Ze helpen ons de “splinters” te zien: de conditioneringen, de patronen, de neigingen die ons vaak onbewust sturen. Maar uiteindelijk zijn deze systemen nog steeds slechts kaarten, niet het terrein. Ze wijzen ons op de splinter, niet op de balk.

De Balk: Projectie en Illusie

In Een cursus in wonderen staat:

“Projectie maakt waarneming.” (T-21.in.1:1)

Onze beleving van de wereld is vaak niet meer dan een spiegel van onze eigen projecties. We zien in de ander wat we in onszelf niet willen erkennen. De balk is dus niet de ander, maar onze eigen illusie, onze afgescheidenheid van de Bron.

Daarom zegt de Cursus ook:

“Wat jij in de ander veroordeelt, veroordeel je in jezelf.” (vgl. T-7.VII.2)

Zolang we blijven focussen op de splinters, missen we de balk. En zolang we de balk niet zien, blijven we gevangen in herhaling van oude patronen.

Splinters als Wegwijzers

Toch zijn die splinters niet nutteloos. Ze wijzen de weg naar binnen. Het Enneagram laat ons zien hoe we verdwalen in ons type, onze overlevingsstrategie. Human Design toont hoe we handelen vanuit conditionering in plaats van uit onze unieke blauwdruk.

Maar — en dit is belangrijk — deze systemen zijn niet het doel. Ze zijn wegwijzers, geen eindpunt.

Zoals Stappen naar Kennis zegt:

“Kennis wacht in stilte op jou, voorbij de gedachten en overtuigingen die je hebt opgebouwd.” (Stap 10)

En elders:

“Jij moet leren onderscheiden wat echt is en wat slechts een beeld is dat je hebt aanvaard.” (Stap 29)

De splinter kan ons leren zien waar we afgeleid worden, maar alleen door de balk onder ogen te komen, komen we terug bij wat werkelijk is.

Van Splinter naar Innerlijk Weten

De werkelijke uitnodiging is om verder te kijken dan de kaarten en de projecties. Om voorbij de splinter te gaan en de balk te herkennen — en los te laten.

Een cursus in wonderen zegt:

“Ik hoef niets te doen.” (T-18.VII)

Niet in de zin van passiviteit, maar als een diepe erkenning dat alles wat werkelijk is, al in ons aanwezig is.

En Stappen naar Kennis herinnert ons eraan:

“Kennis is met jou. Je kunt haar niet verliezen. Maar je moet leren haar te volgen.” (Stap 24)

De splinters kunnen ons helpen wakker te worden, maar de echte bevrijding komt als we de balk zien — en leren leven vanuit dat stille innerlijke weten dat niet afhankelijk is van systemen, maar van onze directe verbinding met het goddelijke.

Slot

Enneagram en Human Design zijn waardevolle spiegels, maar ze zijn slechts splinters in vergelijking met de balk van projectie die ons zicht op de waarheid vertroebelt. Ze kunnen ons een glimp geven van ons niet-zelf, maar het pad voorbij de projectie vraagt om iets diepers: vergeving, stilte, en de bereidheid om terug te keren naar Kennis.

Daar, voorbij de splinter en de balk, ontdekken we wie we werkelijk zijn.

Twijfel & Verwarring – Brandstof voor Waarheid

Hoe Gene Keys 63 & 64 samen het mysterie ontsluiten

De laatste tijd merk ik hoe vaak twijfel en verwarring zich aandienen. Niet als obstakels, maar als wegwijzers. Sinds ik dieper in mijn eigen Human Design en de Gene Keys ben gedoken, herken ik deze patronen steeds duidelijker. Gene Key 64 – die in mijn profiel dominant aanwezig is – staat in haar schaduwfrequentie voor verwarring. En via het mechanisme van de programmeringspartners is ook Gene Key 63 – met als schaduw twijfel – direct aan haar gekoppeld. Samen vormen ze een dynamisch paar dat me iets essentieels leert: het mysterie ontvouwt zich niet in helderheid, maar via mist en onzekerheid.

Twijfel hoort bij de logische stroom. Het is de kracht die vragen stelt, structuren zoekt, wil begrijpen. Verwarring daarentegen is verbonden aan de abstracte stroom – het domein van beelden, gevoelens, intuïtie en verhalen. Je zou kunnen zeggen: twijfel leeft in de linkerhersenhelft, verwarring in de rechter. Samen vormen ze een mystiek paar dat ons uitnodigt om voorbij kennis en controle te reiken.

Albert Einstein zei ooit: “Verbeelding is belangrijker dan kennis.” En ik begin te begrijpen wat hij bedoelde. In onze wereld wordt logica vaak boven verbeelding geplaatst. Maar logica zonder verbeelding raakt vast – en verbeelding zonder logica vervliegt. Pas als deze twee samenwerken, kunnen we werkelijk iets nieuws scheppen.

Ik merk het in mijn eigen proces. Zolang een idee slechts een innerlijk visioen blijft, ontstaat verwarring. Zodra ik het idee vorm wil geven, duikt twijfel op: “Klopt het wel? Is het goed genoeg? Wie zit hierop te wachten?” Maar juist die vragen openen de deur naar een dieper onderzoek. En als ik de moed heb om het experiment aan te gaan – om het idee tastbaar te maken, al is het in een eerste ruwe schets – dan komt er rust. Dan valt er iets op z’n plek. Niet omdat ik zeker weet dat het ‘goed’ is, maar omdat ik het heb belichaamd.

Gene Key 63 heet in de I Tjing “Na de voleinding.” En Gene Key 64 “Voor de voleinding.” Ze markeren het begin en einde van een cyclus. De ene kijkt achterom, de andere vooruit. Samen nodigen ze ons uit in de ruimte tussenin: het mysterie zelf.

Wat ik leer, is dat verwarring en twijfel geen tekenen zijn dat ik iets verkeerd doe. Ze zijn onderdeel van het creatieproces. Wanneer ik ze omarm als tijdelijke metgezellen, ontstaat er iets nieuws. Ik ga stap voor stap verder, niet omdat ik alles zeker weet, maar omdat ik bereid ben om te ontdekken.

Wil jij ook ontdekken wat jouw twijfel en verwarring je te zeggen hebben? Misschien herken je het wel: dat gevoel dat je ergens iets moet doen, iets wilt creëren, maar steeds blijft hangen in gedachten en gevoelens. Zie het niet als mislukking, maar als uitnodiging. Laat verwarring spreken. Laat twijfel onderzoeken. En zet een kleine stap in de wereld – een zin, een tekening, een afspraak. De rest ontvouwt zich vanzelf.

Binnenkort start ik een OnderzoekHetZelf School waarin we dit soort processen samen verkennen. Geen school van antwoorden, maar van vragen. Van zelfonderzoek. Van het mysterie vieren in plaats van het oplossen. Als je je geroepen voelt, ben je van harte welkom. Klik hier voor meer informatie over de Onder Zoek het Zelf School


Samen zijn we het mysterie – en dat is precies de bedoeling.